زندگینامه: مرتضی ممیز (۱۳۱۵- ۱۳۸۴)

وی در سال 1344 از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و 3 سال بعد گواهینامه طراحی غرفه و ویترین و معماری خود را از مدرسه عالی هنرهای تزیینی پاریس دریافت کرد.

دوره اخذ لیسانس ممیز 11 سال به طول انجامید و وی در این دوره به کارهای مختلفی از جمله کار در آتلیه گرافیکی مشغول بود. ممیز در سال ۱۳۴۸ پیشنهاد ایجاد رشته گرافیک را به دانشکده هنرهای زیبا ارایه داد.

بنیان‌گذاری این رشته برای دانشجویان هنر باعث شد تا سیستم ناقص گرافیک جان بگیرد و تلاشی را آغاز کند. تا این سال ممیز به‌ غیر از طراحی گرافیک برای کتاب‌ها و پوسترها، تلاشی را تحت عنوان مدیر هنری در مجلاتی چون ایران آباد، کتاب هفته، کیهان هفته، فرهنگ، کاوش، نگین آغاز کرد.

بزرگداشت‌ پدر گرافیک ایران در فرانسه، تهران و باغ‌قلا / آیا مرتضی خان پدر گرافیک ایران است؟ / حالا ما هفتاد سال خاطره داریم / غم دلتنگی / مروج اخلاق حرفه‌ای در هنر / گرامیداشت یاد استاد ممیز با نمایش فیلم / نشانه‌های ممیز در خانه هنرمندان / تایپوگرافی؛ چشم اسفندیارگرافیک امروز / سرت را بالا بگیر /

آثار ممیز در این دوره در «کتاب هفته» به چنان پرکاری و دوره خلاقی بدل شد که نام او را به عنوان گرافیستی مولف و کم نظیر بر سر زبان‌ها نشاند.

همچنین ادامه کار وی در نشریات فرهنگ و نگین، راه را برای ورود گرافیست‌های جوان دهه 40 مانند فرشید مثقالی باز کرد. آثار روی جلد ممیز برای نشریه کتاب هفته نمونه‌هایی از چاپ سیلک و لیتوگرافی موفق و خلاقانه‌ای است، که ارزش‌های گرافیکی بسیار مفیدی را با خود به هم‌راه دارد.

وی در همان سال‌ها یکی از مهم‌ترین آثار مدرن تاریخ معاصر را با طراحی چاقوهای واژگون شکل داد. اثر چاقوهای او اجتماعی‌ترین اثری است که از دهه 40 به بعد پدید آمده‌ است.

مرتضی ممیز در طول نیم قرن فعالیت هنری خود در ایران و عرصه هنر بین‌المللی، در احیا و ابداع هنر گرافیک در ایران و پیش‌برد و گسترش فرهنگ ملی و سنت‌های هنری نقش بارزی داشت و به این سبب او را «پدر هنر گرافیک ایران» می‌نامند.

وی در آذرماه سال ۱۳۸۳ به‌عنوان استاد برجسته فرهنگستان هنر، در مراسمی، ازسوی سیدمحمد خاتمی رییس جمهوری وقت تجلیل شد.

ممیز در سال‌های ۱۳۵۰ تا ۵۲ طراحی و کارگردانی سه فیلم انیمیشن برای جشنواره فیلم‌های کودکان کانون پرورش فکری تهران را در پرونده کاری خود داشته است.

وی در طول فعالیت‌های هنری خود بیش از 10 نمایشگاه اختصاصی از ۱۳۳۹ تا ۱۳۷۷ در تهران و 2 نمایشگاه اختصاصی در آلمان و بیش از ۷۴ نمایشگاه گروهی در ایران، آلمان، فرانسه، آمریکا، بلژیک، فنلاند و یوگسلاوی برپا کرد و طراحی گرافیکی و تهیه پوستر برای صدها جلد کتاب و نشریات مختلف توسط او انجام گرفت.

در سال ۱۳۷۵ در آستانه 60 سالگی دوستان وی در نگارخانه لاله تهران به پاس 40 سال کار حرفه‌ای، نمایشگاهی از تصویرسازی‌های او را در معرض دید عموم قرار دادند.

او در سال‌های پایانی عمر خویش با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد و از 23 آبان‌ سال ۱۳۸۴ برای تازه‌ترین دور شیمی‌درمانی، در بیمارستان آبان تهران بستری شد و چند روز بعد حالش رو به وخامت نهاد و سرانجام در 5 آذر سال ۱۳۸۴ در سن ۶۹ سالگی درگذشت.

برخی از مسئولیت‌های مرتضی ممیز:

مدیریت گروه گرافیک و عکاسی دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران

مدیریت و طراحی هنری جشنواره بین‌المللی فیلم تهران (1352- 1356)

ریاست هیت مدیره انجمن طراحان گرافیک ایران

ریاست دوسالانه‌های گرافیک ششم، هفتم و هشتم

مشاور هنری کتابخانه و مرکز اسناد دانشگاه تهران

ریاست کمیته ایرانی انجمن بین‌المللی طراحان گرافیک

برخی از افتخارات و جوایز:

جایزه بهترین طراحی کتاب کودک سال‌های ۴۵ـ‌۱۳۴۲

مدال رتبه اول دانشجوی ممتاز دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران (‌۱۳۴۴)

برنده مدال طراحی نمایشگاه بین‌المللی طراحی ژوونیزی فرانسه (‌۱۹۶۶)

طراح شاعر برای طراحی پوسترهای سینمایی جشنواره سینمایی کن (‌۱۹۷۵)

جایزه و مدال بهترین پوسترهای سینمایی جشنواره فیلم فجر تهران (‌۱۳۶۵، ۱۳۶۶ و ۱۳۶۹)

جایزه بهترین آثار طراحی نشانه‌های دهه ۸۰ میلادی (‌۱۹۹۰)